Plastik jest wszechobecny i w wielu przypadkach bardzo trudno jest go zastąpić - nie wszystkie produkty można przecież kupić zapakowane w papier, w szkle czy luzem. Gdy będąc w sklepie nie mamy bardziej ekologicznej alternatywy, warto wybierać taki plastik, który po pierwsze, nie będzie szkodził naszemu zdrowiu, a po drugie – będzie można go poddać recyklingowi i ponownie wykorzystać.

Jak go rozpoznać? Każde opakowanie z tworzywa sztucznego posiada symboliczne oznaczenie – piktogram, który informuje nas, z jakim rodzajem plastiku mamy do czynienia. Znajdziemy je na etykiecie lub na spodzie produktu. Czego szukać? Rysunku trójkąta, utworzonego z trzech strzałek z cyfrą od 1 do 7 w środku. Niekiedy, zamiast cyfry, producent umieszcza literowy skrót od nazwy tworzywa. Poznanie już siedmiu piktogramów pozwoli nam swobodniej poruszać się w świecie plastiku i dokonywać właściwych wyborów.

1, czyli popularny PET

Pod tym skrótem kryje się politereftalan etylenu – jedno z najczęściej wykorzystywanych tworzyw sztucznych na świecie. Produkuje się z niego m.in. butelki na napoje i opakowania na rozmaite produkty sypkie, pojemniczki na jogurty czy torebki do gotowania ryżu lub kaszy.

PET nadaje się do recyklingu – po oczyszczeniu, rozdrabnia się go na regranulat lub recyklat, z którego mogą powstać nowe opakowania czy też inne przedmioty. Właśnie dlatego tak ważne jest odpowiednie segregowanie odpadów. PET nie może być jednak podawany recyklingowi w nieskończoność, gdyż za każdym przetworzeniem otrzymujemy surowiec gorszej jakości.

Opakowania z PET są dla nas bezpieczne, ale należy pamiętać o tym, by nie wystawiać ich na działanie wyższej temperatury (czyli np. zostawiać na słońcu). Pod jej wpływem tworzywo może wytwarzać szkodliwe związki, które przenikają do znajdujących się w nich produktów spożywczych.

2 (HDPE) i 5 (PP) – najodporniejszy duet

Tworzywo oznaczone numerem 2, czyli HDPE jest uważane - obok tworzywa PP oznakowanego nr 5 - za najbezpieczniejsze dla zdrowia. Dlatego robi się z niego np. wiele zabawek dla dzieci. Przede wszystkim jednak w HDPE pakowane są środki czystości, czy inne produkty chemiczne, ponieważ to gęste tworzywo jest odporne na czynniki żrące. Jeśli chodzi o recykling, HDPE jest droższe niż PET, ale jest też całkowicie zdatne do ponownego wykorzystania.

Z kolei tworzywo PP (5) jest często stosowane do przechowywania żywności, robi się z niego także korki butelek oraz np. wymagające sterylności opakowania do soczewek kontaktowych. Również może być przeznaczone do recyklingu.

3 – wszechstronne PVC

Polichlorek winylu, popularnie zwany PCV jest tworzywem powszechnie stosowanym w budownictwie – produkuje się z niego np. rury czy ramy okienne. Jak również w medycynie – z PVC powstają strzykawki czy cewniki. To tworzywo nie powinno jednak mieć kontaktu z żywnością (chociaż bywa używane jako folia do pakowania). To dlatego, że w trakcie jego spalania mogą wytwarzać się bardzo groźne dla zdrowia dioksyny. Recykling PVC jest niemożliwy.

4 – czyli torebki foliowe

Z tworzywa sztucznego LDPE robi się folie, wszelkiego rodzaju worki i reklamówki oraz torby plastikowe. Z trudnością ulega uszkodzeniu, a do tego jest miękkie i giętkie. Często wykorzystuje się je do pakowania żywności. Folia LDPE z mikroperforacją „oddycha” uwalniając parę wodną na zewnątrz, a co za tym idzie – opakowane w nią produkty na dłużej zachowują świeżość. Tworzywo nadaje się do recyklingu, lecz niestety wykonane z niego foliowe siatki i torby rzadko są zbierane selektywnie.

6 – to po prostu styropian

Styropian sprawdza się świetnie w budownictwie jako izolator. Styropian ekspandowany (spieniony) można stosować do żywności, ale opakowania jednorazowe ze spienionego polistyrenu zostały zakazane przez dyrektywę Single Use Plastics. Jako tworzywo styropian w ogóle nie nadaje się do recyklingu.

7 – czyli „inne” plastiki

Pod tę kategorię podlegają bardzo różne rodzaje tworzyw. Na przykład bioplastiki, takie jak PLA lub tritan - tworzywo sztuczne nowej generacji, które określa się często jako plastik bez BPA oraz innych szkodliwych substancji. Aby jednak zyskać pewność, czy pod oznaczeniem 7 mamy do czynienia z tworzywem bezpiecznym i nadającym się do recyklingu, powinniśmy szukać dodatkowych symboli.

Pięć dobrych zasad

Gdy decydujemy się na zakup produktu w opakowaniu z tworzywa sztucznego warto przestrzegać kilku zasad:

1.Wszędzie, gdzie możemy – rezygnujmy z używania plastiku lub używajmy go wielokrotnie.

2.Sprawdzajmy, czy opakowanie, które kupiliśmy nadaje się do recyklingu i segregujmy odpowiednio.

3.Starajmy się nie wystawiać butelek PET na działanie wysokiej temperatury, np. na słońce. Z tworzywa wydzielają się wtedy szkodliwe dla naszego zdrowia związki - formaldehyd oraz antymony, które przenikają do napojów.

4.Przechowując żywność przesypujmy i przekładajmy produkty do szklanych opakowań.

5.Biorąc jedzenie na wynos prośmy o opakowanie, które nie jest wykonane ze styropianu, albo nośmy własne wielorazowe opakowania.

Plastik nas zalewa i nic się nie zmieni? Innowacje dużych firm dają nadzieję

Niektórzy producenci starają się ograniczyć wykorzystanie plastiku do pakowania żywności. Należy do nich firma Coca-Cola, która niedawno wprowadziła innowacyjny sposób pakowania wielopaków puszek. Zamiast termokurczliwej folii zastosowano papierowe opakowanie oparte na technologii KeelClip. Zostało ono zaprojektowane w taki sposób, aby zminimalizować wykorzystanie kartonu oraz ułatwić jego dalszy recykling.

Jest to nie tylko bardziej ekologiczna i przystępniejsza w recyklingu alternatywa dla folii termokurczliwej, ale także funkcjonalne ułatwienie dla konsumentów, stanowiące realizację strategii bardziej zrównoważonego projektowania opakowań. Rozwiązanie KeelClip wykorzystuje w pełni karton pochodzący ze zrównoważonych źródeł (certyfikat FSC) i zaprojektowane zostało tak, aby ułatwić transport.